Ustawa o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, a lokalizacja zabudowy mieszkaniowej

Z dniem 16 lipca 2016 r. weszła w życie ustawa z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (Dz. U. 2016 poz. 961).

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy, odległość, w której mogą być lokalizowane i budowane:
1) elektrownia wiatrowa – od budynku mieszkalnego albo budynku o funkcji mieszanej, w skład której wchodzi funkcja mieszkaniowa, oraz

2) budynek mieszkalny albo budynek o funkcji mieszanej, w skład której wchodzi funkcja mieszkaniowa – od elektrowni wiatrowej– jest równa lub większa od dziesięciokrotności wysokości elektrowni wiatrowej mierzonej od poziomu gruntu do najwyższego punktu budowli, wliczając elementy techniczne, w szczególności wirnik wraz z łopatami (całkowita wysokość elektrowni wiatrowej).

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy, przez odległość, o której mowa w art. 4 ust. 1, rozumie się najkrótszy odcinek pomiędzy:

1) rzutem poziomym istniejącego budynku mieszkalnego albo istniejącego budynku o funkcji  mieszanej, w skład której wchodzi funkcja mieszkaniowa, albo

2) granicą terenu objętego decyzją o warunkach zabudowy, o której mowa w art. 4 ust. 2 pkt 2 i w art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, zwaną dalej „decyzją WZ”, dotyczącą inwestycji, o której mowa w pkt 1, na którym możliwa jest lokalizacja tej inwestycji, albo

3) linią rozgraniczającą teren, którego sposób zagospodarowania określony w planie miejscowym dopuszcza realizację inwestycji, o której mowa w pkt 1,a:

4) okręgiem, którego promień jest równy połowie średnicy wirnika wraz z łopatami, a środek jest środkiem okręgu opisanego na obrysie wieży istniejącej elektrowni wiatrowej, albo

5) linią rozgraniczającą teren, którego sposób zagospodarowania określony w planie miejscowym dopuszcza budowę elektrowni wiatrowej.

Ponadto, przez obiekty budowlane, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 4, rozumie się również obiekty budowlane objęte decyzją o pozwoleniu na budowę albo zgłoszeniem, wobec którego organ administracji architektoniczno-budowlanej nie wniósł sprzeciwu.

Jednocześnie, zgodnie z art. 6 pkt 1 odległość określoną zgodnie z art. 4 uwzględniają organy gminy przy sporządzaniu oraz uchwalaniu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy albo jego zmiany. 

Jak wynika z powyższych rozwiązań prawnych, odległość, o której mowa w art. 4 ust. 1, dotyczy zarówno obiektów istniejących jak i planowanych, (dla których wydano decyzję o pozwoleniu na budowę bądź których lokalizację ustalono w planie miejscowym linią rozgraniczającą terenu, lub w decyzji o warunkach zabudowy w odniesieniu do zabudowy mieszkaniowej). Jednocześnie należy podkreślić, że przepisy te zgodnie z art. 4 znajdują zastosowanie zarówno w przypadku lokalizacji elektrowni wiatrowej, jak również zabudowy mieszkaniowej.

Analiza powyższych rozwiązań prawnych pozwala wyszczególnić przy lokalizacji zabudowy mieszkaniowej kilka możliwych sytuacji, tj.:

1) w odniesieniu do istniejących elektrowni wiatrowych − lokalizacja zabudowy mieszkaniowej po upływie terminu, o którym mowa w art. 14 ust. 2 oraz art.15 ust. 8, tj. po upływie 36 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy (czyli po 15 lipca 2019 r.), nie będzie możliwa w odległości mniejszej niż dziesięciokrotność wysokości całkowitej elektrowni wiatrowej. W tym przypadku, gminy chcąc dopuścić lokalizację zabudowy mieszkaniowej w odległości mniejszej niż "odległość 10h", do dnia 15 lipca 2019 r. powinny uchwalić plany zagospodarowania przestrzennego (ewentualnie ustalić warunki zabudowy w drodze decyzji o warunkach zabudowy). Zwrócić przy tym uwagę należy, że uchwalenie planu nie będzie możliwe dla obszarów, dla których ustalenia studium nie dopuszczają lokalizacji zabudowy mieszkaniowej – w odniesieniu do tego dokumentu nie przewidziano przepisów przejściowych, dopuszczających lokalizację zabudowy mieszkaniowej w odległości mniejszej niż „10H”.

2) w odniesieniu do elektrowni wiatrowych (dla których nie wydano PnB), których lokalizację określa linia rozgraniczająca terenu ustalona w planie miejscowym - lokalizacja zabudowy mieszkaniowej po dniu 15 lipca 2019 r., nie będzie możliwa w odległości mniejszej niż dziesięciokrotność (prawnie dopuszczalnej) wysokości całkowitej elektrowni wiatrowej, określonej na podstawie art. 4 w zw. z art. 5 ustawy, tj. w odległości mniejszej niż istniejąca odległość między linią rozgraniczającą terenu lokalizacji elektrowni, określoną na rysunku planu, a najbliższą zabudową mieszkaniową - istniejącą bądź planowaną (której lokalizację wyznaczają granice terenu inwestycji ustalone w decyzji o warunkach zabudowy bądź linie rozgraniczające terenu, ustalone na rysunku planu miejscowego). Podkreślenia wymaga, że wydanie decyzji o warunkach zabudowy dla zabudowy mieszkaniowej po 15 lipca 2019 r., skutkującej zmniejszeniem istniejącej odległości pomiędzy planowaną elektrownią wiatrową, a najbliższą zabudową mieszkaniową (istniejącą bądź planowaną), będzie bezpośrednio kształtować prawnie określone warunki zabudowy terenu lokalizacji elektrowni wiatrowej, wynikające z ustaleń planu, skutkując w konsekwencji ograniczeniem parametru wysokości elektrowni. Takie ograniczenie, będące następstwem wydania decyzji administracyjnej, z punktu widzenia przepisów ustawy oraz obowiązujących przepisów odrębnych, nie jest możliwe, zaś wydana decyzja będzie niezgodna z przepisami odrębnymi, tj. z art. 4 w zw. z art. 5 ustawy. W analizowanej sytuacji dopuszczenie lokalizacji zabudowy mieszkaniowej w bliższej odległości będzie natomiast możliwe w przypadku zmiany planu oraz parametru wysokości elektrowni wiatrowej.

3) w odniesieniu do elektrowni wiatrowych, dla których wydano prawomocne PnB, „nieskonsumowane” do dnia 15 lipca 2019 r. pozwoleniem na użytkowanie – w tym przypadku lokalizacja zabudowy mieszkaniowej możliwa będzie również po dniu 15 lipca 2019 r., gdyż na podstawie art. 13 ust. 2 ustawy, PnB wydane przed dniem wejścia w życie ustawy (bądź w trakcie jej obowiązywania) dla których w ciągu 3 lat od dnia wejścia w życie ustawy nie uzyskano pozwolenia na użytkowanie, tracą moc. W analizowanej sytuacji warto zwrócić uwagę na pojawiające się problemy w zakresie oceny co do konieczności opracowania planu zagospodarowania przestrzennego dla lokalizacji zabudowy mieszkaniowej, gdyż z jednej strony ewentualna zwłoka w opracowaniu planu - w przypadku uzyskania przez inwestora elektrowni wiatrowych do dnia 15 lipca 2019 r. pozwolenia na użytkowanie - skutkować może nieuchwaleniem dokumentu w wymaganym terminie, zaś z drugiej strony ewentualne opracowanie oraz uchwalenie dokumentu - w przypadku nieuzyskania przez inwestora pozwolenia na użytkowanie w wymaganym terminie - okazać się może "bezcelowe".

Niezależnie od tych rozważań, jedną ze wskazówek co do konieczności opracowania planu zagospodarowania przestrzennego dla zabudowy mieszkaniowej są coroczne rozporządzenia Ministra Energii w sprawie maksymalnej ilości i wartości energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, która może być sprzedana w drodze aukcji w danym roku, gdyż to od nich zależą realne możliwości realizacji elektrowni wiatrowych, a co za tym idzie uzyskania pozwolenia na użytkowanie.

4) w odniesieniu do elektrowni wiatrowych, dla których wydano prawomocne PnB, „skonsumowane” do dnia 15 lipca 2019 r. pozwoleniem na użytkowanie – w tym przypadku lokalizacja zabudowy mieszkaniowej po dniu 15 lipca 2019 r., nie będzie możliwa w odległości mniejszej niż dziesięciokrotność wysokości całkowitej elektrowni wiatrowej.

5) w odniesieniu do elektrowni wiatrowych, dla których wszczęto i zawieszono postępowanie w sprawie uzyskania PnB przed dniem wejścia ustawy w życie – w tym przypadku, podobnie jak w sytuacji obowiązywania planu, po dniu 15 lipca 2019 r. nie będzie możliwości lokalizacji zabudowy mieszkaniowej w odległości mniejszej, niż istniejąca odległość między linią rozgraniczającą terenu lokalizacji elektrowni wiatrowej w planie, a najbliżej zlokalizowaną zabudową mieszkaniową (o ile nie zmieniono planu i parametru wysokości elektrowni wiatrowej), przy czym należy mieć na uwadze, że jeśli inwestor na dzień wejścia ustawy w życie dysponował decyzją środowiskową, obowiązującym planem zagospodarowania przestrzennego bądź planem, który przed wejściem ustawy w życie został wyłożony do publicznego wglądu, to istnieje prawna możliwość uzyskania pozwolenia na budowę także po dniu wejścia ustawy w życie, przy czym pozwolenie traci moc, jeśli do dnia 15 lipca 2019 r. nie uzyskano pozwolenia na użytkowanie.

Na podstawie art. 14 ust. 2  postępowania w przedmiocie wydania decyzji WZ, dotyczące budynku mieszkalnego albo budynku o funkcji mieszanej, w skład której wchodzi funkcja mieszkaniowa, wszczęte po dniu wejścia w życie ustawy prowadzi się na podstawie przepisów dotychczasowych przez 36 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. Na podstawie art. 15 ust. 8 w ciągu 36 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy dopuszcza się uchwalanie planów miejscowych przewidujących lokalizację budynku mieszkalnego albo budynku o funkcji mieszanej, w skład której wchodzi funkcja mieszkaniowa, na podstawie przepisów dotychczasowych.